Ngày 30 tháng 4 năm 1975 là một dấu mốc lịch sử chói lọi, không chỉ đánh dấu sự toàn thắng của cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước và thống nhất đất nước, mà còn là một sự kiện có tác động sâu sắc và lâu dài đến đời sống văn hóa Việt Nam. Chiến thắng này mở ra một kỷ nguyên mới của hòa bình, độc lập và thống nhất, từ đó định hình lại các giá trị, biểu tượng và thực hành văn hóa của cả dân tộc. Các giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp như lòng yêu nước, tinh thần đoàn kết, ý chí kiên cường và lòng nhân ái được khơi dậy mạnh mẽ, trở thành nền tảng vững chắc cho sự phát triển văn hóa trong giai đoạn lịch sử mới, thống nhất và hòa bình.
Ngày 30 tháng 4 đã để lại dấu ấn văn hóa sâu sắc đối với dân tộc. Ảnh: Internet
Chiến thắng vang dội ngày 30 tháng 4 đã trở thành nguồn cảm hứng bất tận, một mạch nguồn dồi dào cho sự thăng hoa của văn học nghệ thuật Việt Nam. Những tác phẩm ra đời sau năm 1975 tràn ngập niềm vui chiến thắng, niềm tự hào dân tộc sâu sắc, và trên hết là khát vọng về một đất nước hòa bình, thống nhất và không ngừng vươn lên xây dựng tương lai. Trong lĩnh vực văn học, nhiều tiểu thuyết, truyện ngắn và những vần thơ lay động lòng người đã ra đời, ca ngợi cuộc kháng chiến gian khổ mà hào hùng, khắc họa một cách chân thực và xúc động hình tượng người chiến sĩ cách mạng kiên trung, dũng cảm, đồng thời thể hiện nỗi đau chia cắt và niềm hạnh phúc vô bờ bến của ngày sum vầy. “Bức tranh” của Nguyễn Minh Châu, “Thời xa vắng” của Lê Lựu, “Nỗi buồn chiến tranh” của Bảo Ninh, cùng với những vần thơ bất hủ của Tố Hữu, Huy Cận... đã đi sâu vào trái tim hàng triệu độc giả, củng cố thêm niềm tin sắt son vào sức mạnh quật cường của dân tộc.
Bản chép tay "Như có Bác trong ngày đại thắng" của nhạc sĩ Phạm Tuyên. Ảnh: vnexpress.net
Âm nhạc Việt Nam cũng vang lên những giai điệu hào hùng và xúc động. Những bài hát cách mạng đã đi vào lịch sử tiếp tục ngân vang, trở thành biểu tượng của tinh thần chiến đấu và chiến thắng vẻ vang. Bên cạnh đó, vô số ca khúc mới đã ra đời, ca ngợi Tổ quốc Việt Nam thống nhất, cuộc sống hòa bình tươi đẹp, tình yêu tha thiết đối với quê hương đất nước và con người Việt Nam. “Như có Bác trong ngày đại thắng” của nhạc sĩ Phạm Tuyên, “Đất nước trọn niềm vui” của Hoàng Hà... là những giai điệu mãi mãi khắc ghi dấu ấn lịch sử, khơi gợi niềm xúc động và tự hào trong mỗi người dân Việt Nam. Điện ảnh và sân khấu cũng góp phần tái hiện những trang sử oai hùng, những trận đánh lịch sử, ca ngợi sự hy sinh cao cả của quân và dân ta, đồng thời phản ánh những đổi thay sâu sắc trong đời sống xã hội sau chiến tranh. Những tác phẩm này không chỉ có giá trị nghệ thuật đặc sắc mà còn mang ý nghĩa giáo dục sâu sắc về lịch sử và truyền thống của dân tộc. Trong lĩnh vực mỹ thuật, các họa sĩ đã sử dụng ngôn ngữ hội họa để ghi lại những khoảnh khắc lịch sử trọng đại, khắc họa chân dung những người anh hùng của dân tộc, và thể hiện vẻ đẹp của đất nước Việt Nam thống nhất. Các tác phẩm hội họa thời kỳ này thường mang đậm tính hiện thực xã hội chủ nghĩa, với những gam màu tươi sáng và bố cục mạnh mẽ, thể hiện niềm tin và khát vọng vào một tương lai tươi sáng.
"Cánh đồng hoang" - Tác phẩm điện ảnh cách mạng kinh điển (1979). Ảnh: Internet
Ngày 30 tháng 4 đã trở thành một phần không thể thiếu trong chương trình giáo dục của Việt Nam. Lịch sử cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, đặc biệt là chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, được giảng dạy một cách sâu rộng và toàn diện, giúp thế hệ trẻ hiểu rõ hơn về quá khứ hào hùng của dân tộc, về giá trị thiêng liêng của độc lập, tự do và thống nhất đất nước. Các hoạt động ngoại khóa phong phú, những buổi nói chuyện ý nghĩa, những thước phim tư liệu quý giá về ngày 30 tháng 4 thường xuyên được tổ chức trong các trường học và cộng đồng, nhằm bồi đắp tinh thần yêu nước nồng nàn, lòng tự hào dân tộc sâu sắc và ý thức trách nhiệm cao cả của mỗi công dân đối với vận mệnh của đất nước.
Triển lãm về 30 tháng Tư luôn thu hút sự quan tâm của các vị lãnh đạo, các nhân chứng lịch sử và hàng trăm các em nhỏ. Ảnh: nhandan.vn
Trong những ngày này, khi cả nước đang hướng về kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975 - 30/4/2025), không khí chuẩn bị cho lễ diễu binh, diễu hành hoành tráng đang diễn ra hết sức sôi nổi, đặc biệt là tại thành phố mang tên Bác. Bên cạnh công tác chuẩn bị kỹ lưỡng về quân sự và hậu cần, các hoạt động văn hóa cũng được đặc biệt chú trọng đầu tư, góp phần làm cho sự kiện trọng đại này thêm phần ý nghĩa và trang trọng. Nhiều chương trình nghệ thuật quy mô lớn đang được gấp rút dàn dựng công phu để phục vụ cho lễ kỷ niệm. Các chương trình này thường là sự kết hợp hài hòa giữa những tiết mục ca múa nhạc đặc sắc, những màn sân khấu hóa xúc động, và việc trình chiếu những hình ảnh, tư liệu lịch sử quý giá, nhằm tái hiện một cách sinh động và xúc động những khoảnh khắc lịch sử hào hùng của dân tộc, đặc biệt là chiến thắng lịch sử mùa xuân năm 1975.
Các khối diễu binh lần lượt tiến vào khu vực lễ đài chuẩn bị tổng duyệt chào mừng Lễ 30 tháng Tư. Ảnh: vnexpress.net
Các tiết mục ca múa nhạc được lựa chọn kỹ lưỡng, ca ngợi Đảng Cộng sản Việt Nam quang vinh, Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại, Tổ quốc Việt Nam tươi đẹp, tình yêu quê hương đất nước thiết tha, và đặc biệt là chiến thắng lịch sử ngày 30 tháng 4. Những bài hát cách mạng đã đi vào lòng người sẽ được phối khí mới, mang đến những cảm xúc vừa quen thuộc vừa mới mẻ và đầy hào hùng. Các trích đoạn kịch, hoạt cảnh được dàn dựng công phu tái hiện những sự kiện lịch sử quan trọng, những trận đánh ác liệt, và giây phút đoàn tụ thiêng liêng của đất nước sau bao năm chia cắt. Việc sử dụng công nghệ hiện đại để trình chiếu những hình ảnh, thước phim tư liệu quý giá về cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước và ngày toàn thắng 30 tháng 4 sẽ giúp người xem có cái nhìn trực quan và sâu sắc hơn về sự kiện lịch sử trọng đại này.
Trình diễn ánh sáng nghệ thuật - 3D mapping mừng Lễ 30 tháng 4. Ảnh: Internet
Các bảo tàng, trung tâm văn hóa trên cả nước, đặc biệt là tại Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh, đang tích cực chuẩn bị các triển lãm và trưng bày đặc biệt với chủ đề về 30 tháng Tư. Các triển lãm trưng bày những bức ảnh lịch sử ghi lại những khoảnh khắc đáng nhớ của chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, giây phút quân và dân ta tiến vào Sài Gòn giải phóng hoàn toàn miền Nam, và những hình ảnh chân thực về sự đổi thay và phát triển vượt bậc của đất nước sau ngày thống nhất, đồng thời giới thiệu những hiện vật lịch sử liên quan đến cuộc kháng chiến chống Mỹ, những kỷ vật thiêng liêng của các chiến sĩ, và những biểu tượng cao đẹp của sự thống nhất đất nước. Bên cạnh đó, các triển lãm nghệ thuật cũng sẽ trưng bày những tác phẩm hội họa, điêu khắc, đồ họa... lấy cảm hứng từ chiến thắng vĩ đại ngày 30 tháng 4 và sự phát triển mạnh mẽ của đất nước trong những năm qua.
Bảo tàng Hà Nội tổ chức trưng bày chuyên đề “Ký ức ngày Thống Nhất”. Ảnh: afamily.vn
Bên cạnh những sự kiện chính thức, nhiều hoạt động văn hóa cộng đồng sôi nổi và ý nghĩa cũng được tổ chức rộng rãi để chào mừng kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước. Các liên hoan văn nghệ quần chúng với sự tham gia của các đoàn văn nghệ không chuyên, các câu lạc bộ, đội nhóm trên khắp thành phố sẽ mang đến những buổi biểu diễn ca múa nhạc, kịch nói đặc sắc, tất cả đều hướng về chủ đề ca ngợi chiến thắng ngày 30 tháng 4 và tình yêu quê hương đất nước. Đặc biệt, việc chiếu phim ngoài trời tại các địa điểm công cộng, trình chiếu những bộ phim kinh điển về đề tài chiến tranh cách mạng và ngày thống nhất đất nước, phục vụ đông đảo người dân, giúp mọi người cùng nhau ôn lại những trang sử hào hùng của dân tộc.
30 tháng Tư là dịp để phố phường khoác lên mình màu áo lễ hội. Ảnh: Internet
Công tác tuyên truyền và giáo dục về ý nghĩa lịch sử của ngày 30 tháng 4 cũng được các cơ quan thông tin đại chúng, các tổ chức chính trị - xã hội đẩy mạnh. Báo chí, truyền hình cũng đăng tải những bài viết sâu sắc, những phóng sự cảm động, những bộ phim tài liệu giá trị, phân tích sâu sắc về tầm vóc lịch sử vĩ đại của chiến thắng 30 tháng 4 và những thành tựu to lớn mà đất nước đã đạt được sau 50 năm thống nhất. Các hoạt động giáo dục phong phú, như các buổi nói chuyện, hội thảo, tọa đàm về chủ đề 30 tháng 4, sẽ được tổ chức tại các trường học, cơ quan, đơn vị. Các thư viện cũng tổ chức trưng bày sách, báo, tư liệu quý về cuộc kháng chiến chống Mỹ và ngày 30 tháng 4, giúp mọi người có cơ hội tìm hiểu sâu hơn về sự kiện lịch sử trọng đại này.
Cô trò Trường Mầm non Mặt trời nhỏ đồng diễn thể dục chào mừng Lễ 30 tháng Tư. Ảnh: plo.vn
Tất cả những hoạt động văn hóa sôi nổi và ý nghĩa này không chỉ góp phần làm cho lễ kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước thêm phần trang trọng và đáng nhớ, mà còn là dịp để khơi dậy mạnh mẽ niềm tự hào dân tộc, củng cố ý chí độc lập, tự cường và khát vọng xây dựng một đất nước Việt Nam ngày càng giàu mạnh, phồn vinh và hạnh phúc. Dấu ấn sâu sắc của ngày 30 tháng 4 vẫn mãi trường tồn trong đời sống văn hóa Việt Nam, là nguồn sức mạnh tinh thần to lớn, tiếp thêm động lực mạnh mẽ cho dân tộc ta trên con đường hội nhập và phát triển.
