Cách đây 108 năm, cuộc Cách mạng Tháng Mười Nga đã giành thắng lợi (07/11/2017 – 07/11/2025), khai sinh Nhà nước Xô viết – nhà nước xã hội chủ nghĩa đầu tiên trong lịch sử nhân loại. Thắng lợi này khẳng định giá trị hiện thực của chủ nghĩa Mác – Lênin, mở ra thời kỳ quá độ từ chủ nghĩa tư bản sang chủ nghĩa xã hội, đồng thời tạo nguồn cảm hứng, sức mạnh to lớn cho các dân tộc đấu tranh giải phóng, trong đó có Việt Nam
Cách mạng Tháng Mười Nga – dấu mốc lịch sử khai mở một thời đại mới của nhân loại
Cuộc Cách mạng Tháng Mười Nga năm 1917 là dấu mốc lịch sử có ý nghĩa thời đại, đánh dấu sự mở đầu kỷ nguyên quá độ từ chủ nghĩa tư bản sang chủ nghĩa xã hội, đồng thời khai mở con đường đấu tranh giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp và con người.
Thắng lợi Cách mạng Tháng Mười mở ra kỷ nguyên quá độ từ chủ nghĩa tư bản sang chủ nghĩa xã hội trên phạm vi thế giới. Trước năm 1917, các cuộc cách mạng tư sản như ở Anh, Mỹ, Pháp dù có ý nghĩa tiến bộ, song vẫn dừng lại ở việc thay thế một giai cấp thống trị này bằng giai cấp khác. Cách mạng Tháng Mười lần đầu tiên đã trao chính quyền vào tay tuyệt đại đa số người lao động, xóa bỏ tận gốc chế độ áp bức bóc lột. Tác động của cuộc cách mạng vượt khỏi biên giới nước Nga, khích lệ hàng triệu dân tộc bị đô hộ đứng lên giành độc lập và đi tìm con đường xã hội chủ nghĩa. Từ một quốc gia đơn lẻ, phong trào cộng sản và công nhân lan tỏa thành hệ thống quốc tế, đối trọng trực tiếp với chủ nghĩa tư bản.
Cách mạng Tháng Mười đã khai sinh chủ nghĩa xã hội hiện thực từ nền tảng lý luận. Trên nền tảng thắng lợi của cách mạng, nhà nước Xôviết ra đời, nhanh chóng xây dựng những mô hình phát triển mới. Trong vòng hai kế hoạch 5 năm đầu tiên, nước Nga từ chỗ còn lạc hậu đã vươn lên thành một cường quốc công nghiệp, đủ tiềm lực để đánh bại chủ nghĩa phát xít. Sau Chiến tranh thế giới thứ hai, Liên Xô tiếp tục khẳng định vị thế trong kinh tế, khoa học, quân sự và đặc biệt là trong chinh phục vũ trụ. Bên cạnh đó, nhà nước xã hội chủ nghĩa đã thực hiện nhiều chính sách nhân văn: giáo dục, y tế miễn phí, chế độ phúc lợi xã hội toàn diện. Đây chính là minh chứng về một xã hội mà thành quả phát triển được phân phối vì lợi ích chung, trở thành niềm hy vọng của nhiều dân tộc.
Sĩ quan, thủy thủ Hạm đội Ban Tích từ cảng Gelsin tới Petrograd ngày 6/11/1917. Đây là lực lượng chủ chốt tham gia Cách mạng Tháng Mười (Ảnh tư liệu)
Cách mạng Tháng Mười khẳng định sự gắn bó hữu cơ giữa độc lập dân tộc và lý tưởng xã hội chủ nghĩa. Thắng lợi ở Nga cho thấy rằng chỉ có chủ nghĩa xã hội mới bảo đảm sự tự chủ bền vững sau khi giành độc lập. Độc lập dân tộc không chỉ là thoát khỏi xiềng xích thực dân, mà còn gắn với năng lực tự phát triển, tự cường và bình đẳng trong quan hệ quốc tế. Chỉ dưới chế độ xã hội chủ nghĩa, nhân dân mới thật sự nắm giữ quyền lực và được thụ hưởng một cuộc sống bình đẳng, ấm no, hạnh phúc. Do vậy, con đường mà Cách mạng Tháng Mười mở ra chính là sự lựa chọn đúng đắn cho tiến trình phát triển bền vững của nhiều quốc gia.
Cách mạng Tháng Mười đã làm thay đổi căn bản trật tự thế giới. Trước năm 1917, chủ nghĩa tư bản giữ vị thế gần như tuyệt đối. Sự ra đời của Liên Xô và sự hình thành hệ thống xã hội chủ nghĩa ở nhiều quốc gia đã tạo thế cân bằng mới, biến chủ nghĩa xã hội hiện thực thành lực lượng mạnh mẽ, vừa ngăn chặn nguy cơ chiến tranh hạt nhân, vừa thúc đẩy phong trào giải phóng dân tộc ở Á, Phi, Mỹ Latinh. Hàng trăm triệu người giành lại độc lập nhờ sự ủng hộ từ Liên Xô và các nước xã hội chủ nghĩa, qua đó chứng minh chủ nghĩa xã hội là xu thế chung của nhân loại chứ không chỉ riêng nước Nga.
Cách mạng Tháng Mười Nga đã tạo bước ngoặt lịch sử, hiện thực hóa khát vọng giải phóng con người, mở đầu kỷ nguyên đấu tranh vì độc lập, dân chủ và xã hội chủ nghĩa. Dù chủ nghĩa xã hội từng thăng trầm, song giá trị và ý nghĩa của cuộc cách mạng vẫn tỏa sáng, trở thành nguồn cảm hứng cho nhân loại tiến tới hòa bình, công bằng và tiến bộ.
Cách mạng Tháng Mười tạo nguồn động lực to lớn cho cách mạng Việt Nam
Năm 1917, Cách mạng Tháng Mười Nga đánh dấu bước ngoặt lịch sử khi công nhân và nhân dân lao động lần đầu tiên giành chính quyền, mở đầu thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội. Sự ra đời của hệ thống xã hội chủ nghĩa hiện thực không chỉ làm thay đổi cục diện thế giới, mà còn trở thành nguồn cổ vũ to lớn, tiếp thêm niềm tin và sức mạnh cho các dân tộc bị áp bức trên con đường đấu tranh giành tự do, độc lập, trong đó có dân tộc Việt Nam.
Dưới tác động của Cách mạng Tháng Mười và sự vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác – Lênin, cách mạng Việt Nam đã lựa chọn đúng con đường giải phóng dân tộc. Sự thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam năm 1930 đánh dấu bước ngoặt lịch sử, gắn kết phong trào công nhân với phong trào yêu nước, mở ra thời kỳ đấu tranh vì độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội.
Trong cao trào 1930 – 1931, dưới sự lãnh đạo của Đảng, phong trào công nông bùng nổ mạnh mẽ, đỉnh điểm là Xôviết Nghệ - Tĩnh. Dù tồn tại ngắn ngủi, chính quyền công – nông đầu tiên này đã khẳng định vai trò lãnh đạo của Đảng, mở ra những chính sách tiến bộ và trở thành cuộc “tập dượt” quan trọng cho thắng lợi Cách mạng Tháng Tám 1945.
Cách mạng tháng Tám năm 1945 ở Việt Nam bắt nguồn từ thắng lợi của Cách mạng tháng Mười Nga vĩ đại (Ảnh tư liệu)
Cách mạng Tháng Tám đã thành lập Nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa - chính thể đầu tiên ở Đông Nam Á do nhân dân làm chủ, đưa dân tộc ta thoát khỏi kiếp nô lệ, bước vào kỷ nguyên độc lập gắn với con đường xã hội chủ nghĩa. Đảng Cộng sản Việt Nam từ một tổ chức hoạt động bí mật đã trưởng thành thành đảng cầm quyền, lãnh đạo trực tiếp công cuộc cách mạng và quản trị quốc gia.
Trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và Mỹ, sự giúp đỡ vô cùng to lớn của Liên Xô – quê hương Cách mạng Tháng Mười – đã giúp dân tộc Việt Nam trụ vững và chiến thắng trong cuộc đụng đầu lịch sử, góp phần vào Đại thắng mùa Xuân 1975, giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, đưa cả nước bước vào con đường xây dựng chủ nghĩa xã hội.
Cuối thập niên 1980, khi thế giới biến động, Đảng ta đã khởi xướng Đổi mới (1986), lựa chọn mô hình phát triển theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Gần bốn thập kỷ qua, Việt Nam đạt được những thành tựu toàn diện: kinh tế phát triển, đời sống nhân dân cải thiện, chính trị ổn định, quốc phòng – an ninh vững mạnh, uy tín quốc tế nâng cao; thoát khỏi bao vây, cấm vận và hội nhập sâu rộng, đóng góp tích cực cho cộng đồng quốc tế.
Thực tiễn cho thấy con đường xã hội chủ nghĩa mà Đảng, Bác Hồ và nhân dân ta lựa chọn là hoàn toàn đúng đắn và sáng tạo. Trong bối cảnh các thế lực thù địch chống phá ngày càng gay gắt, bài học từ Cách mạng Tháng Mười Nga về giữ vững chính quyền và bảo vệ thành quả cách mạng vẫn có giá trị bền vững.
Từ Cách mạng Tháng Mười Nga 1917 đến Cách mạng Tháng Tám 1945, từ các cuộc kháng chiến đến công cuộc Đổi mới hôm nay, cách mạng Việt Nam luôn được soi sáng bởi ngọn đuốc Cách mạng Tháng Mười Nga – nguồn động lực tinh thần và kim chỉ nam trên con đường độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội.
