Như chúng ta đã biết, một trong những nội dung công việc hết sức nặng nề là công tác chuẩn bị Đại hội XIV, trong đó, chuẩn bị dự thảo các văn kiện trình Đại hội là nhiệm vụ đặc biệt quan trọng, được Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Ban Chấp hành Trung ương chuẩn bị công phu, thận trọng, nghiêm túc có sự kế thừa, bổ sung, phát triển đáp ứng yêu cầu đồi hỏi của thực tiễn cách mạng Việt Nam.
Sau một thời gian chuẩn bị, Trung ương Đảng công bố dự thảo các văn kiện trình Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng gồm: Dự thảo Báo cáo chính trị; Dự thảo Báo cáo tổng kết một số vấn đề lý luận và thực tiễn về công cuộc đổi mới theo định hướng xã hội chủ nghĩa trong 40 năm qua ở Việt Nam; Dự thảo Báo cáo 5 năm thực hiện Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2021 - 2030; phương hướng, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội 05 năm 2026 - 2030; Dự thảo Báo cáo tổng kết công tác xây dựng Đảng và thi hành Điều lệ Đảng trình Đại hội XIV của Đảng. Kết quả cho thấy: Về số lượng ngoài 3 báo cáo như thường lệ, dự thảo các văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng đã có thêm “Báo cáo tổng kết một số vấn đề lý luận và thực tiễn về công cuộc đổi mới theo định hướng xã hội chủ nghĩa trong 40 năm qua ở Việt Nam”. Về chất lượng dự thảo các văn kiện không những giảm tính hàn lâm mà còn giúp các tổ chức, lực lượng triển khai ngay sau Đại hội; làm hình mẫu cho các tổ chức đảng xây dựng dự thảo báo cáo chính trị Đại hội cấp mình, với nhiều đổi mới cả trong cấu trúc và nội dung thể hiện.
Chủ đề của Đại hội cũng đã được nghiên cứu, cân nhắc, bổ sung, phát triển thể hiện được tầm, trí và tư duy lý luận nhạy bén của Đảng ta. Đặc biệt, chủ đề trong dự thảo văn kiện trình Đại hội XIV, Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII đã xác định: “Dưới lá cờ vẻ vang của Đảng, chung sức, đồng lòng, quyết tâm thực hiện thắng lợi các mục tiêu phát triển đất nước đến năm 2030; vững vàng bước vào kỷ nguyên phát triển mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam, vì hòa bình, độc lập, dân chủ, giàu mạnh, phồn vinh, văn minh, hạnh phúc, vững bước đi lên chủ nghĩa xã hội”. Như vậy, chủ đề của Đại hội XIV, đã bổ sung mệnh đề mới: “Vững vàng bước vào kỷ nguyên phát triển mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam, vì hòa bình, độc lập, dân chủ, giàu mạnh, phồn vinh, văn minh, hạnh phúc, vững bước đi lên chủ nghĩa xã hội”. Chủ đề Đại hội XIV thể hiện trong dự thảo văn kiện đã có sự kế thừa, bổ sung, phát triển lên một tầm cao mới, đã bác bỏ hoàn toàn những luận điệu quy chụp, suy diễn, xuyên tạc dự thảo các văn kiện trình Đại hội XIV.
Về phương châm của Đại hội XIV trong dự thảo văn kiện trình Đại hội, xác định: “Đoàn kết - dân chủ - kỷ cương - đột phá - phát triển”. Văn kiện Đại hội XIII của Đảng xác định phương châm: “Đoàn kết - dân chủ - kỷ cương - sáng tạo - phát triển”. Điều đó cho thấy, rõ ràng phương châm trong dự thảo báo cáo chính trị trình Đại hội lần thứ XIV hoàn toàn khác so với phương châm của Đại hội XIII của Đảng. Đó là đã thay cụm từ “sáng tạo” bằng cụm từ “đột phá” và được sửa đổi, bổ sung thành: “Đoàn kết - dân chủ - kỷ cương - đột phá - phát triển”. Như vậy, rõ ràng, không có chuyện dự thảo các văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng “không có gì mới” là hoàn toàn sai trái, xuyên tạc, quy chụp, suy diễn với mục đích và mưu đồ chính trị đen tối.
Nội dung thể hiện trong báo cáo về kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa cũng được bổ sung phát triển đáp ứng yêu cầu giai đoạn cách mạng mới. Thực tiễn cho thấy, khái niệm kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa chính thức được đưa vào văn kiện Đại hội IX của Đảng. Và mỗi kỳ đại hội, khái niệm kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa lại được Đảng ta bổ sung, phát triển ngày rõ hơn. Đặc biệt, trong dự thảo các văn kiện trình Đại hội XIV, Đảng ta xác định: “Đẩy mạnh đổi mới và hoàn thiện thể chế kinh tế, tháo gỡ các nút thắt, điểm nghẽn; thúc đẩy phát triển lực lượng sản xuất hiện đại; giải phóng các nguồn lực phát triển, nhất là nguồn lực đất đai. Xây dựng và thực thi có hiệu quả các thể chế vượt trội để đón nhận, phát triển các phương thức sản xuất mới gắn với kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, kinh tế chia sẻ. Tiếp tục cải thiện môi trường kinh doanh; đẩy mạnh cắt giảm tối đa điều kiện và thủ tục đầu tư, sản xuất kinh doanh”. Thực tiễn chứng minh, dù mới là dự thảo nhưng lần đầu tiên Đảng ta đề cập đến “kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, kinh tế chia sẻ”. Đây là điểm mới đặc biệt quan trọng và là một bước đột phá lớn về tư duy, lý luận về kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam trong kỷ nguyên mới.
Lần đầu tiên dự thảo văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng xác định hệ quan điểm chỉ đạo mới Dự thảo văn kiện xác định những quan điểm chỉ đạo mới, đó là: Gắn kết chặt chẽ tổng kết thực tiễn, nghiên cứu lý luận với xây dựng và tổ chức thực hiện đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước. Về thể chế và động lực phát triển, đã có bổ sung mới: Kiên quyết tháo gỡ các điểm nghẽn, nút thắt, khơi thông và giải phóng mọi nguồn lực, phát huy mọi động lực; khuyến khích tinh thần dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm. Về những nhân tố có ý nghĩa quyết định thành công sự nghiệp xây dựng, phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc, đã nhấn mạnh: Phải tăng cường kiểm soát quyền lực, kiên quyết, kiên trì đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực. Về chiến lược tổng thể phát triển đất nước, đã bổ sung nhận thức mới: Bảo vệ môi trường là trung tâm; phát triển văn hóa, con người là nền tảng; đẩy mạnh đối ngoại, hội nhập quốc tế là trọng yếu, thường xuyên.
Dự thảo các văn kiện xác định 10 nhóm nhiệm vụ, giải pháp để thực hiện trong nhiệm kỳ Đại hội XIV; trong đó cập nhật, bổ sung nội dung các nhiệm vụ nhằm cụ thể hóa những định hướng quan trọng của Trung ương về: đẩy mạnh tổng kết thực tiễn, nghiên cứu lý luận; nghiên cứu, tiếp tục hoàn thiện lý luận xây dựng Đảng về đạo đức, xây dựng Đảng thật sự “là đạo đức, là văn minh” trong tình hình mới; hoàn thiện và triển khai thực hiện tổ chức bộ máy mới của hệ thống chính trị; quan tâm, tạo nguồn cán bộ nữ, cán bộ trẻ, cán bộ là người dân tộc thiểu số, cán bộ khoa học, kỹ thuật; kiểm soát quyền lực, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực; đổi mới mạnh mẽ nội dung, phương thức hoạt động của Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội và các hội quần chúng...
Để thực hiện các nhiệm vụ trên, Trung ương thống nhất 3 giải pháp đột phá để thực hiện trong nhiệm kỳ Đại hội XIV, nhất là nâng cao năng lực tự đổi mới, tự hoàn thiện để tăng cường hiệu lực, hiệu quả lãnh đạo, cầm quyền của Đảng, củng cố và tăng cường niềm tin của nhân dân; triển khai hoạt động có hiệu quả tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị theo mô hình mới, bảo đảm vận hành thông suốt, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới.
Đại hội XIV của Đảng diễn ra trong bối cảnh thế giới trong thời kỳ thay đổi mang tính thời đại; thời cơ, thuận lợi đi liền với nguy cơ, thách thức. Với thế và lực đã tích lũy sau 40 năm đổi mới, với sự đồng lòng của toàn Đảng, toàn dân và toàn quân dưới sự lãnh đạo của Đảng, nước ta hội tụ đủ những điều kiện để bước vào kỷ nguyên phát triển mới.
