Khi "tiếng gọi" sáp nhập khơi mào "cơn sốt" đất ảo
Để tìm ra "phương thuốc" hữu hiệu, chúng ta cần hiểu rõ "mầm bệnh" nảy sinh từ đâu.
Lời hứa về hạ tầng và đô thị hóa là nguyên nhân chính. Sáp nhập luôn đi kèm quy hoạch "khủng" về đầu tư công như đường cao tốc, cầu, khu công nghiệp và đô thị mới. Đơn cử, việc mở rộng Hà Nội năm 2008 hay chủ trương sắp xếp đơn vị hành chính 2023-2025, đặc biệt ở khu vực dự kiến đặt trung tâm hành chính, đã đẩy giá đất tăng vọt dù nhiều dự án còn "trên giấy".
Thông tin mơ hồ và tin đồn "chắp cánh" cũng góp phần quan trọng. Giai đoạn chuyển giao, thông tin chính thức nhỏ giọt, tạo kẽ hở cho tin đồn thất thiệt. Giới đầu cơ lợi dụng sự thiếu minh bạch này để "thổi phồng" tiềm năng, thêu dệt chuyện "một tấc lên trời", đẩy giá lên cao phi lý.
Tâm lý đám đông và hội chứng FOMO (sợ bỏ lỡ cơ hội) càng làm tình hình phức tạp. Thấy giá đất nhảy múa, nhiều người đổ tiền vào vì sợ mất cơ hội làm giàu nhanh chóng. Giới đầu cơ chuyên nghiệp tận dụng tâm lý này để "gom hàng", tạo giao dịch ảo, rồi "thoát hàng" khi giá đạt đỉnh, để lại hậu quả cho người đến sau.
Cuối cùng, lỗ hổng quản lý và kiểm soát tạo điều kiện cho tình hình thêm phức tạp. Hệ thống pháp luật chưa theo kịp thị trường, việc kiểm soát giao dịch ngầm, "phân lô, bán nền" trái phép còn nhiều kẽ hở, đặc biệt ở vùng nông thôn, tạo điều kiện cho trục lợi.
Hậu quả khôn lường khi "bong bóng" vỡ tan
Một khi "bong bóng" đất hình thành và vỡ tan, "cơn địa chấn" kinh tế sẽ tác động sâu rộng đến mọi mặt đời sống. Thị trường bất động sản chao đảo và kinh tế vĩ mô lung lay là hậu quả tất yếu. "Bong bóng" đất tạo biến động giá không dựa trên giá trị thực. Khi vỡ, giá sụt giảm mạnh, điển hình 2011-2013, khiến nhà đầu tư thua lỗ, nợ xấu ngân hàng gia tăng, đe dọa ổn định kinh tế. Cản trở thu hút đầu tư và phát triển sản xuất do giá đất bị đẩy quá cao, làm tăng chi phí cho doanh nghiệp. Một dự án nhà máy có thể đội chi phí gấp nhiều lần, mất tính khả thi, làm chậm tiến độ phát triển địa phương.
Gia tăng bất bình đẳng xã hội là hệ lụy không tránh khỏi. "Bong bóng" đất làm trầm trọng thêm khoảng cách giàu nghèo. Người có đất, đầu cơ sẽ giàu nhanh chóng, trong khi người thu nhập thấp khó sở hữu nhà, đất ở. Lãng phí tài nguyên đất đai cũng là hậu quả nghiêm trọng. Đất bị "găm hàng" chờ tăng giá, không được sử dụng hiệu quả cho sản xuất, kinh doanh hay xây dựng nhà ở. Nhiều khu đất sau sốt bị bỏ hoang, trong khi nhu cầu về đất sản xuất, đất ở lại bức thiết.
Phát sinh tình trạng mất an ninh trật tự xã hội. Giá cả biến động bất thường dẫn đến lừa đảo, tranh chấp, kiện tụng gia tăng. "Cò đất" lừa đảo, bán đất không có thật hoặc bán một mảnh cho nhiều người, gây ra nhiều vụ án phức tạp.
Đặc biệt, tất cả những điều đó sẽ là mảnh đất màu mỡ để các thế lực phản động, thù địch xuyên tạc, kích động, chống phá chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước ta.
Vậy, làm thế nào để dẹp nạn “thổi giá”, trả lại giá trị đích thực cho bất động sản?
Để ngăn chặn hiệu quả hiện tượng "bong bóng" đất, cần một hệ thống giải pháp đồng bộ, quyết liệt, đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp chính quyền, doanh nghiệp và toàn xã hội.
Nâng cao minh bạch thông tin và công khai quy hoạch. Đây là "vắc-xin" quan trọng nhất giúp người dân "tỉnh táo" trước tin đồn. Các cơ quan quản lý cần công khai và cập nhật quy hoạch chi tiết các dự án hạ tầng trọng điểm sau sáp nhập một cách chủ động, kịp thời, dễ hiểu trên nhiều kênh. Việc minh bạch tiến độ dự án cũng cần được đẩy mạnh để người dân có cái nhìn khách quan. Việc hoàn thiện và vận hành Hệ thống Thông tin Đất đai Quốc gia (theo Luật Đất đai 2024) sẽ tạo nền tảng vững chắc, cho phép người dân tra cứu thông tin về thửa đất, lịch sử giao dịch và giá thực tế. Đồng thời, các cơ quan quản lý cần cảnh báo rủi ro thường xuyên khi có dấu hiệu sốt đất ảo, khuyến nghị người dân tìm hiểu kỹ thông tin pháp lý trước khi đầu tư.
Hoàn thiện khung pháp lý và tăng cường quản lý nhà nước. Để thị trường phát triển lành mạnh, cần có "hàng rào" pháp lý đủ mạnh và sự quản lý chặt chẽ. Các cơ quan chức năng cần kiểm soát chặt chẽ hoạt động phân lô, bán nền tự phát, đặc biệt tại các khu vực ven đô, và xử lý nghiêm các trường hợp trái phép. Một giải pháp hiệu quả là áp dụng chính sách thuế để chống đầu cơ, như thuế lũy tiến đối với đất bỏ hoang hoặc thuế đối với giao dịch ngắn hạn. Đồng thời, kiểm soát chặt tín dụng bất động sản là yếu tố quan trọng, với các chính sách từ Ngân hàng Nhà nước để ổn định tài chính. Các cơ quan chức năng cũng phải tăng cường thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm thường xuyên, kịp thời phát hiện và xử lý nghiêm các hành vi lừa đảo hay làm giá.
Nâng cao năng lực cán bộ và xử lý tiêu cực. Đội ngũ cán bộ là "cánh tay nối dài" của nhà nước, quyết định hiệu quả thực thi chính sách. Cần đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn sâu để trang bị kiến thức về quản lý đất đai và nhận diện chiêu trò thổi giá cho đội ngũ cán bộ. Đồng thời, nâng cao đạo đức công vụ và tính liêm chính là yếu tố then chốt, với việc tăng cường kiểm tra, giám sát nội bộ và xử lý nghiêm các trường hợp tiếp tay cho hoạt động đầu cơ.
Phát huy vai trò của truyền thông và cộng đồng xã hội. Sức mạnh của thông tin và sự cảnh giác của người dân là bức tường chắn không thể thiếu. Các cơ quan báo chí, truyền thông cần truyền thông chính xác, khách quan và cảnh báo về tình hình thị trường bất động sản, vạch trần các chiêu trò thổi giá. Cần nâng cao nhận thức và trang bị kiến thức cho người dân thông qua hội thảo, tư vấn pháp luật. Cuối cùng, phát huy vai trò giám sát của cộng đồng bằng cách xây dựng các kênh tiếp nhận phản ánh, tố giác các hành vi vi phạm pháp luật trong lĩnh vực đất đai.
Tóm lại, sáp nhập tỉnh là cơ hội lớn để phát triển bứt phá. Tuy nhiên, để đất đai thực sự là nguồn lực quý giá, không phải công cụ đầu cơ, chúng ta cần xây dựng một "tấm khiên" phòng thủ kiên cố. “Tấm khiên” này là sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa tính minh bạch của thông tin, sự chặt chẽ trong quản lý, sự nghiêm minh của pháp luật, sự liêm chính của cán bộ và sự cảnh giác, hiểu biết của chính người dân. Khi tất cả cùng hành động đồng bộ, chúng ta có thể đảm bảo rằng đất đai sau sáp nhập tỉnh sẽ thực sự trở thành "đòn bẩy" cho sự thịnh vượng, mang lại cuộc sống tốt đẹp hơn cho người dân./.
