Giá trị tư tưởng của V.I. Lênin về “thực hành tiết kiệm nghiêm ngặt” trong công cuộc tinh gọn tổ chức bộ máy ở Việt Nam

          Thực hành tiết kiệm là yêu cầu về đạo đức và chính trị

          V.I. Lênin đã nêu lên tư tưởng sâu sắc và có giá trị vượt thời đại khi cho rằng thực hành tiết kiệm không chỉ là yêu cầu về kinh tế, mà còn là một chuẩn mực đạo đức và một nguyên tắc chính trị trong xây dựng bộ máy nhà nước xã hội chủ nghĩa. Ông khẳng định: “chúng ta phải thực hành tiết kiệm tột mức trong bộ máy nhà nước của chúng ta”[1].

          V.I. Lênin viết “Thà ít mà tốt” trong bối cảnh bộ máy Xô viết sau Cách mạng Tháng Mười đang phình to, cồng kềnh và kém hiệu quả. Ông kiên quyết phê phán tình trạng chủ nghĩa giấy tờ, hình thức, quan liêu, tự mãn, và coi đó là kẻ thù nguy hiểm nhất của nhà nước công nông. Để bài trừ những vết tích lãng phí mà nước Nga quân chủ và bộ máy quan liêu tư bản chủ nghĩa để lại, V.I. Lênin nhấn mạnh: “chúng ta phải thực hành tiết kiệm tột mức trong bộ máy nhà nước của chúng ta”[2].

          V.I. Lênin chỉ ra việc thực hành tiết kiệm phải bắt đầu từ việc tinh giản tổ chức, lựa chọn kỹ lưỡng cán bộ, và kiên quyết loại bỏ những phần tử yếu kém, kém năng lực, hay “quan điểm chật hẹp của nông dân”. Ông cho rằng, “phải tuân theo nguyên tắc này: thà ít mà tốt”[3]. Tư tưởng này không chỉ thể hiện quan điểm về tổ chức, mà còn là một lời nhắc về đạo đức cách mạng, coi trọng trách nhiệm, liêm chính và ý thức phục vụ nhân dân.

          Với V.I. Lênin, tiết kiệm là thước đo của tính cách mạng và năng lực quản lý. Người cán bộ, công chức phải biết quý trọng từng đồng tiền, từng nguồn lực của nhân dân; phải duy trì được lòng tin của nhân dân đối với mình và “trừ bỏ được cả đến những lãng phí nhỏ nhất trong mọi lĩnh vực đời sống xã hội, bằng cách thực hành tiết kiệm nghiêm ngặt”[4]. Theo đó, thực hành tiết kiệm là biểu hiện của lòng trung thành với lý tưởng xã hội chủ nghĩa, là đạo đức chính trị gắn liền với bản lĩnh cách mạng của những người hăng hái đấu tranh cho sự nghiệp cách mạng.

          Tư tưởng của V.I. Lênin khẳng định rằng, tiết kiệm không đơn thuần là vấn đề kinh tế, mà còn là chuẩn mực văn hóa chính trị và biểu hiện của đạo đức cách mạng trong xây dựng nhà nước xã hội chủ nghĩa. Trong bối cảnh hiện nay, thực hành tiết kiệm ở Việt Nam vừa là mục tiêu, vừa là phương thức quan trọng của quá trình tinh gọn tổ chức bộ máy, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị và tăng cường niềm tin của Nhân dân đối với Đảng.

          Vận dụng trong công cuộc tinh gọn tổ chức bộ máy

          Tư tưởng của V.I. Lênin về “thực hành tiết kiệm nghiêm ngặt” đã chỉ ra một quy luật mang tính phổ biến trong xây dựng nhà nước kiểu mới: muốn bộ máy hoạt động hiệu quả thì phải giảm số lượng, tăng chất lượng trong tổ chức và quản lý nhà nước. Đây là quan điểm mang ý nghĩa chỉ dẫn sâu sắc cho công cuộc tinh gọn tổ chức bộ máy, khi Đảng ta xác định đây là một cuộc cách mạng về tổ chức và con người nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong giai đoạn mới. Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII xác định rõ yêu cầu: “Tiếp tục đổi mới, hoàn thiện tổ chức bộ máy của Đảng và hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả…”[5].

          Tư tưởng “thực hành tiết kiệm nghiêm ngặt” của V.I. Lênin được Đảng ta cụ thể hóa trong Nghị quyết số 18-NQ/TW (2017) và tiếp tục nhấn mạnh trong các Hội nghị Trung ương khóa XIII, coi đây là “nhiệm vụ trọng tâm, có ý nghĩa chiến lược lâu dài” trong công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị. Tinh thần đó được thể hiện qua một số nội dung chủ đạo sau:

          Một là, đặt trọng tâm vào chất lượng đội ngũ cán bộ, là nhân tố quyết định của tinh gọn bộ máy.

          Đảng ta thể hiện rõ quan điểm về công tác cán bộ: xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cấp chiến lược, đủ phẩm chất, năng lực, uy tín, ngang tầm nhiệm vụ. Thực hành tiết kiệm trong sử dụng nguồn nhân lực không có nghĩa là cắt giảm cơ học, mà là sàng lọc, chuẩn hóa, trẻ hóa và hiện đại hóa đội ngũ cán bộ: “Nhân sự lãnh đạo các cấp và nhân sự Đại hội XIV phải hội tụ "đủ đức - đủ tài - đủ tâm - đủ tầm - đủ sức - đủ nhiệt huyết cách mạng" để gánh vác trọng trách lịch sử của đất nước”[6]. Đây chính là nội dung cụ thể hóa tư tưởng V.I. Lênin về chọn người tài, ít nhưng hiệu quả, làm cho mỗi vị trí công tác thực sự là một “mắt xích tinh gọn” trong vận hành hệ thống.

          Hai là, tinh gọn bộ máy phải gắn liền với thực hành tiết kiệm trong tổ chức hoạt động của bộ máy nhà nước.

          Theo V.I. Lênin, việc cắt giảm các cấp trung gian, giảm thủ tục và sử dụng ngân sách hợp lý là biểu hiện cụ thể của đạo đức cách mạng. Đảng ta vận dụng điều này trong chủ trương giảm đầu mối trung gian, hợp nhất cơ quan có chức năng tương đồng, đổi mới cơ chế tài chính công, tăng tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm. Theo thống kê của Bộ Nội vụ, riêng trong phạm vi Chính phủ đã giảm: 05 Bộ và cơ quan ngang Bộ, 03 cơ quan thuộc Chính phủ, 13/13 tổng cục và tổ chức tương đương, 518 cục và tổ chức tương đương, 218 vụ và tổ chức tương đương, 2.958 chi cục và tương đương, 201 đơn vị sự nghiệp công lập[7]. Công cuộc tinh giản biên chế không chỉ dừng lại ở khối hành chính mà còn mở rộng trên toàn hệ thống chính trị.

          Ba là, thực hành tiết kiệm gắn liền với đổi mới phương thức lãnh đạo, kiểm soát quyền lực và trách nhiệm giải trình.

          V.I. Lênin cho rằng, tiết kiệm chỉ có ý nghĩa khi đi cùng kỷ luật, kiểm tra và công khai. Việt Nam đã vận dụng sâu sắc tư tưởng này qua việc tăng cường kiểm soát quyền lực, phòng chống tham nhũng, tiêu cực, thực hiện nghiêm các quy định về minh bạch ngân sách và tài sản công. Đây là bước phát triển mới trong tư duy “thực hành tiết kiệm nghiêm ngặt”, không chỉ tiết kiệm vật chất mà còn tiết kiệm quyền lực, tránh lãng phí niềm tin của nhân dân.

          Bốn là, thực hành tiết kiệm gắn với chuyển đổi số và cải cách hành chính hiện đại.

          Trong thời đại mới, tinh thần “thực hành tiết kiệm nghiêm ngặt” của V.I. Lênin được hiện thực hóa bằng việc ứng dụng công nghệ thông tin, số hóa quy trình làm việc, giảm hội họp, văn bản giấy tờ, và tối ưu hóa thời gian, chi phí quản trị. Đây là cách tiết kiệm hiện đại góp phần xây dựng một nền hành chính chuyên nghiệp, liêm chính, phục vụ nhân dân, đúng tinh thần mà V.I. Lênin đã dự báo, chủ tịch Hồ Chí Minh đã vận dụng sáng tạo trong xây dựng nhà nước kiểu mới vừa gọn nhẹ vừa hiệu quả.

          Quán triệt sâu sắc tinh thần “thực hành tiết kiệm nghiêm ngặt” của V.I. Lênin là yêu cầu cấp thiết trong giai đoạn hiện nay, khi Đảng ta đẩy mạnh cuộc cách mạng tinh gọn tổ chức bộ máy. Tư tưởng đó không chỉ định hướng cải cách cơ cấu, mà còn đặt nền tảng cho xây dựng văn hóa liêm chính, kỷ luật và hiệu quả. Trên tinh thần đó, cần tập trung vào một số nội dung chủ yếu sau: Thứ nhất, tiếp tục đặt “cách mạng về con người” lên hàng đầu trong tinh gọn tổ chức bộ máy; Thứ hai, đưa nguyên tắc “thực hành tiết kiệm nghiêm ngặt” trở thành tiêu chí đánh giá hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị. Tiết kiệm phải được lượng hóa thành chỉ số đánh giá hiệu quả sử dụng nhân lực, tài lực và vật lực, trở thành thước đo của một bộ máy tinh gọn, hiệu quả, trách nhiệm; Thứ ba, xây dựng cơ chế kiểm soát quyền lực gắn với văn hóa tiết kiệm và liêm chính. Đây là yếu tố bảo đảm cho tinh thần tiết kiệm nghiêm ngặt được duy trì bền vững, gắn liền với phòng, chống tham nhũng, tiêu cực và phát huy giám sát của nhân dân; Thứ tư, đẩy mạnh chuyển đổi số như một hình thức thực hành tiết kiệm thông minh, giúp bộ máy tuy nhỏ nhưng vận hành nhanh, hiệu quả và minh bạch.

          Vận dụng sáng tạo tư tưởng của V.I. Lênin, Đảng ta đang tiến hành một cuộc cách mạng kép, vừa là cách mạng về con người, vừa là cách mạng về tổ chức, nhằm xây dựng một hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh, đủ năng lực lãnh đạo đất nước phát triển nhanh và bền vững. Trong tiến trình ấy, “thực hành tiết kiệm nghiêm ngặt” không chỉ là yêu cầu kinh tế, mà là chuẩn mực đạo đức cách mạng và trách nhiệm chính trị cao nhất của Đảng cầm quyền. Chính sự kết hợp giữa lý luận cách mạng của V.I. Lênin và thực tiễn lãnh đạo công cuộc đổi mới của Đảng ta đã tạo nên nền tảng tư tưởng vững chắc cho cuộc cách mạng tinh gọn bộ máy, một cuộc cách mạng của hiệu quả, kỷ luật và văn hóa chính trị, phù hợp với yêu cầu phát triển của thời kỳ mới./.