Thanh Hóa: Đẩy mạnh chuyển đổi số để bứt phá trong kỷ nguyên mới

Trong bối cảnh cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư đang diễn ra mạnh mẽ, chuyển đổi số đã trở thành xu thế tất yếu để các địa phương bứt phá phát triển. Với quyết tâm cao và hành động quyết liệt, tỉnh Thanh Hóa đang đẩy mạnh quá trình chuyển đổi số toàn diện trên các lĩnh vực nhằm hiện thực hóa mục tiêu trở thành cực tăng trưởng mới ở khu vực Bắc Trung Bộ và cả nước.

Chuyển đổi số: Động lực phát triển bền vững

Sau hơn 3 năm triển khai thực hiện Nghị quyết số 06-NQ/TU ngày 26/8/2021 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về chuyển đổi số tỉnh Thanh Hóa đến năm 2025, định hướng đến năm 2030, Thanh Hóa đã có bước tiến dài và vững chắc trong hành trình số hóa toàn diện. Từ một địa phương còn gặp nhiều khó khăn về hạ tầng công nghệ và nhận thức xã hội, Thanh Hóa đã vươn lên trở thành điểm sáng về chuyển đổi số ở khu vực Bắc Trung Bộ.

Theo Kết quả đánh giá chuyển đổi số cấp bộ, cấp tỉnh năm 2023 (DTI 2023) của Bộ Thông tin và Truyền thông, Thanh Hóa xếp thứ 11/63 tỉnh, thành phố, tăng 4 bậc so với năm 2022. Đây là minh chứng cho những nỗ lực không ngừng nghỉ của cả hệ thống chính trị tỉnh trong việc kiến tạo môi trường số hiện đại, thân thiện và hiệu quả. Thanh Hóa đạt điểm DTI tổng thể 0,7314/1, với cả ba trụ cột đều đạt kết quả khả quan: Kinh tế số và xã hội số đều xếp thứ 8, trong khi chính quyền số đứng thứ 9 trên toàn quốc. Đặc biệt, nhiều chỉ số thành phần ghi nhận mức tăng trưởng đột phá, phản ánh chiều sâu và chất lượng của quá trình chuyển đổi. Chỉ số nhân lực số tăng 14 bậc, vươn lên vị trí thứ 2 cả nước, cho thấy chiến lược đào tạo, nâng cao kỹ năng số cho cán bộ và người dân tại địa phương đang phát huy hiệu quả. An toàn thông tin mạng là yếu tố cốt lõi bảo vệ hạ tầng số tăng 2 bậc, giữ vị trí thứ 4 cả nước, khẳng định Thanh Hóa đã chú trọng bảo mật, đảm bảo vận hành hệ thống số ổn định và an toàn. Trong khi đó, thể chế số tăng 8 bậc, xếp thứ 7, phản ánh sự linh hoạt và cập nhật trong việc xây dựng các cơ chế, chính sách phù hợp với yêu cầu phát triển mới[i].

Bên cạnh đó, hệ sinh thái chuyển đổi số của tỉnh đã và đang lan tỏa mạnh mẽ đến mọi lĩnh vực từ điều hành công vụ, giáo dục, y tế đến sản xuất, thương mại, nông nghiệp, dịch vụ công… Hàng loạt giải pháp đã được đồng bộ hóa và triển khai trong thực tiễn như phát triển Trung tâm điều hành thông minh (IOC) tại cấp tỉnh và cấp huyện, phổ cập dịch vụ công trực tuyến mức độ 4, hỗ trợ doanh nghiệp ứng dụng phần mềm quản trị, kết nối thương mại điện tử nông sản, tổ chức các lớp phổ cập kỹ năng số đến tận thôn bản…

Phát triển kinh tế số: Nâng cao năng lực cạnh tranh

Trong tiến trình chuyển đổi số toàn diện, phát triển kinh tế số được xác định là một trong ba trụ cột chiến lược, đóng vai trò then chốt trong việc nâng cao năng lực cạnh tranh, tạo động lực tăng trưởng mới cho Thanh Hóa. Tỉnh đang từng bước xây dựng hệ sinh thái kinh tế số hiện đại, với trọng tâm là thúc đẩy thương mại điện tử, phát triển doanh nghiệp công nghệ số và hỗ trợ chuyển đổi số trong khu vực doanh nghiệp truyền thống.

Theo Sở Thông tin và Truyền thông Thanh Hóa, năm 2024, gần 60% doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh đã bước đầu ứng dụng công nghệ số trong các hoạt động như quản lý nội bộ, kế toán số, bán hàng đa kênh, chăm sóc khách hàng và marketing trực tuyến. Đây là tín hiệu tích cực cho thấy nhận thức và hành động về chuyển đổi số trong khối doanh nghiệp đang có bước chuyển rõ rệt, đặc biệt là ở các doanh nghiệp vừa và nhỏ vốn chiếm tỷ trọng lớn trong cơ cấu kinh tế tỉnh.

Thanh Hóa cũng chủ động triển khai các chương trình hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao năng lực công nghệ, chuyển giao phần mềm quản lý, cung cấp nền tảng chuyển đổi số (SMEdx), tổ chức các lớp tập huấn kỹ năng số và hội thảo chuyên đề theo ngành, lĩnh vực. Trong lĩnh vực nông nghiệp, hàng trăm hợp tác xã, hộ sản xuất đã được hỗ trợ đưa sản phẩm lên các sàn thương mại điện tử, giúp mở rộng thị trường tiêu thụ, gia tăng giá trị và truy xuất nguồn gốc rõ ràng cho các sản phẩm OCOP, đặc sản vùng miền như miến dong Cẩm Thủy, chè lam Phủ Quảng, cá rô Tổng Yên... Bên cạnh đó, các mô hình sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ số cũng đang từng bước hình thànhnhư hệ thống tưới tiêu thông minh, giám sát môi trường trồng trọt qua ứng dụng Internet vạn vật (IoT), đến giải pháp truy xuất nguồn gốc bằng mã QR. Tỉnh cũng tích cực thu hút các doanh nghiệp công nghệ lớn đầu tư phát triển hạ tầng số, trung tâm dữ liệu, logistic điện tử và nền tảng thanh toán thông minh. Cách làm này không chỉ nâng cao hiệu quả sản xuất mà còn tăng khả năng cạnh tranh cho sản phẩm nông nghiệp Thanh Hóa trên thị trường trong và ngoài nước.

Ảnh: Công an xã Thiệu Trung hướng dẫn người dân cài đặt và kích hoạt tài khoản định danh điện tử VneID

Nguồn: Cổng Thông tin điện tử huyện Thọ Xuân, tỉnh Thanh Hóa

Xây dựng xã hội số: Người dân là trung tâm

Với quan điểm “không để ai bị bỏ lại phía sau” trong quá trình chuyển đổi số, Thanh Hóa đã tổ chức hàng trăm lớp tập huấn kỹ năng số cơ bản cho người dân ở các xã miền núi, vùng đặc biệt khó khăn[ii]. Các nội dung đào tạo tập trung vào sử dụng thiết bị thông minh, định danh điện tử (VNeID), thanh toán không tiền mặt, tra cứu dịch vụ công trực tuyến, thương mại điện tử… Qua đó, người dân không chỉ được trang bị kỹ năng số thiết yếu mà còn từng bước hình thành thói quen tương tác, giao dịch trong môi trường số an toàn và hiệu quả. Đặc biệt, chương trình “Bình dân học vụ số” đã được triển khai với mục tiêu phổ cập tri thức số cho mọi người dân. Các lớp học được tổ chức linh hoạt, kết hợp giữa hướng dẫn trực tiếp, video bài giảng, tài liệu số đơn giản hóa, phù hợp với từng độ tuổi và điều kiện sống. Nhiều thôn, bản vùng cao như ở Quan Hóa, Mường Lát, Quan Sơn… đã có người cao tuổi lần đầu biết dùng điện thoại thông minh để khai báo y tế, đăng ký khám chữa bệnh, nhận trợ cấp, mua bán nông sản online.

Tỉnh cũng đẩy mạnh xây dựng cộng đồng số cấp xã, thôn hiện đang hoạt động hiệu quả, đóng vai trò “cầu nối” giữa chính quyền và người dân, kịp thời hỗ trợ kỹ thuật, giải đáp vướng mắc và lan tỏa kiến thức số trong cộng đồng. Thanh Hóa đặt mục tiêu đến năm 2026 có 80% người dân trưởng thành đạt chuẩn phổ cập tri thức số trên nền tảng VNeID[iii], từng bước hình thành một xã hội số bao trùm, bình đẳng trong tiếp cận và thụ hưởng dịch vụ số.

Hướng tới xây dựng tỉnh Thanh Hóa “thông minh” và kết nối

Trong chiến lược dài hạn, Thanh Hóa hướng tới xây dựng mô hình “tỉnh thông minh”, trong đó dữ liệu trở thành nguồn tài nguyên quý giá, các ngành, lĩnh vực được kết nối, chia sẻ thông tin và điều hành dựa trên dữ liệu lớn, trí tuệ nhân tạo (AI), Internet vạn vật (IoT). Những thành công trong thời gian qua chứng minh Thanh Hóa đang đi đúng hướng trên con đường chuyển đổi số, lấy đổi mới sáng tạo và ứng dụng công nghệ làm đòn bẩy tăng trưởng mới. Với định hướng “lấy người dân làm trung tâm, chủ thể, mục tiêu và động lực của chuyển đổi số”, Thanh Hóa đang từng bước hiện thực hóa toàn diện chuyển đổi số, mọi người dân đều được trang bị năng lực số, có cơ hội tham gia, đóng góp và thụ hưởng những tiện ích mà chuyển đổi số mang lại. Với sự quyết tâm từ cấp ủy, chính quyền đến cộng đồng doanh nghiệp và người dân, chuyển đổi số không chỉ là xu thế mà đang trở thành hiện thực sống động, mở ra cơ hội bứt phá mạnh mẽ cho Thanh Hóa trong kỷ nguyên số./.